"Δεν ίδρωνε το αυτί του…" της Ευαγγελίας Πέτρογλου

Ζυρίχη, το σωτήριο έτος 1901

Η μέρα του Ελβετού ψυχιάτρου Alexander Mueller ξεκίνησε με το συνήθη τρόπο. Ξύπνησε κατά τις 7:27 το πρωί με ακρίβεια λεπτού, ήπιε το καφέ του χωρίς γάλα και με μπόλικη ζάχαρη, κάπνισε το πούρο Αβάνας νούμερο 1 και φυσικά έριξε την καθιερωμένη του ματιά στις εφημερίδες της Ζυρίχης. Στις 8:31 ξεκίνησε για το γραφείο του να δει τους πρωινούς ασθενείς πριν ασχοληθεί με τις πρωτοποριακές για την εποχή μελέτες του σχετικά με τα ψυχοπαθολογικά χαρακτηριστικά που συνδέονταν με την ανηθικότητα. Ο Δρ. Mueller είχε προβληματιστεί αρκετά με τα εγκλήματα που συγκλόνιζαν τον γερμανόφωνο κόσμο της εποχής. Και έτσι σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια της Ζυρίχης, της Βιέννης και του Μονάχου είχε ξεκινήσει μια σοβαρή μελέτη συστηματοποίησης των χαρακτηριστικών των δολοφόνων.

Σε καθημερινή βάση λοιπόν και λίγο πριν σουρουπώσει, κατευθυνόταν προς την πτέρυγα των θανατοποινιτών των Βασιλικών Φυλακών της Ζυρίχης. Στόχος του ήταν να μελετήσει τις αντιδράσεις τους μόλις πληροφορούνταν την ημέρα που επρόκειτο να εκτελεστούν.

Έτσι γνώρισε και τον Γκέοργκ Πραττ, διαβόητο υπόδικο της εποχής, ο οποίος φυσικά αρνιόταν σθεναρά κάθε ανάμειξη σε οποιαδήποτε από τις κακουργηματικές πράξεις που τον βάρυναν.  Υπήρχαν βάσιμες ενδείξεις, ωστόσο όχι αδιάσειστες αποδείξεις, ότι ο νεαρός άντρας είχε δολοφονήσει τέσσερεις ιερόδουλες, ασέλγησε πάνω τους ενώ ήταν νεκρές και μετά τις τεμάχισε. Μάλιστα, επειδή η οικογένεια του Πραττ ήταν πολύ εύπορη και σημαντική στα σαλόνια της Ζυρίχης, οι γονείς του προσέλαβαν τους καλύτερους συνηγόρους για να αποδείξουν την αθωότητα του. Και φυσικά αυτοί με τη σειρά τους πληροφορήθηκαν από το Πανεπιστήμιο για τον ευφυή ψυχίατρο και την έρευνα του και του πρότειναν μια παχυλή αμοιβή προκειμένου να αθωώσουν τον νεαρό Γκέοργκ. Ο Δρ. Mueller δέχτηκε να βοηθήσει, αμισθί ωστόσο, καθώς τον ενδιέφερε πολύ το αντικείμενο από μόνο του.

Γύρω στις 16.25 ο σπουδαίος επιστήμων διάβηκε το κατώφλι των φυλακών και συνάντησε τον Πραττ.

«Καλησπέρα, Herr Pratt. Πώς είστε σήμερα;» τον ρώτησε με μια συγκρατημένη επισημότητα.

«Καλησπέρα, Dr. Mueller. Δεν θα έλεγα και στα καλύτερα μου. Δεν ξέρω αν το γνωρίζετε, αλλά πριν λίγο μου ανακοινώθηκε η ημέρα της εκτέλεσης. Σε μια εβδομάδα από σήμερα θα είμαι νεκρός. Και η τελευταία μας ευκαιρία είναι η ακρόαση χάριτος μεθαύριο» έβγαλε ένα βαθύ αναστεναγμό στην προσπάθεια του να κρύψει ένα λυγμό.

«Αυτό όντως δεν είναι καλό νέο, Herr Pratt. Ας δουλέψουμε λίγο παραπάνω σήμερα καθώς πιστεύω ότι είμαστε πολύ κοντά για να αποδείξουμε την αθωότητα σας» ο Mueller άγγιξε το γενάκι του τραβώντας το ελαφρά προς τα κάτω. «Για να δούμε λοιπόν. Ποια ήταν η σχέση σας με τα ζώα όταν ήσασταν μικρός;» τον κοίταξε προσεκτικά στα μάτια.

«Θα έλεγα, εξαιρετική. Στο κτήμα μας είχαμε άλογα, χήνες, σκύλους, γάτες μέχρι και αλεπούδες. Μου άρεσε να παίζω σχεδόν όλη μέρα μαζί τους» στο πρόσωπο του σχηματίστηκε βιαστικά ένα γοητευτικό χαμόγελο.

«Χμμ, ενδιαφέρον! Και πως θα χαρακτηρίζατε τις σχέσεις σας με άλλα παιδιά της ηλικίας σας;» τον ρώτησε κοιτάζοντας τον εξεταστικά.

«Εξαιρετική θα έλεγα, επίσης. Πάντα θεωρώ ότι ήμουν η ψυχή της παρέας. Έκανα χιούμορ, κερνούσα τους φίλους μου όταν μεγαλώσαμε και πηγαίναμε σε…ξέρετε τι κέντρα διασκέδασης» σε αυτό το σημείο του έκλεισε με νόημα το μάτι και ο Δρ. Mueller του ανταπέδωσε ένα συνωμοτικό χαμόγελο. «Βέβαια, όλα αυτά σταμάτησαν όταν γνώρισα την Inge και νοικοκυρεύτηκα. Άλλωστε οι δουλειές στις επιχειρήσεις του πατέρα μου δεν μου άφηναν πολλά περιθώρια άλλου τύπου διασκέδασης» συμπλήρωσε βιαστικά.

Ο ψυχίατρος σηκώθηκε από την καρέκλα του και κινήθηκε στον χώρο σε μια προσπάθεια να ξεμουδιάσει. Η καθιστική ζωή είχε αρχίσει να του δημιουργεί μυοσκελετικά προβλήματα. Θα πρέπει να πάω στο αγαπημένο μου θέρετρο στη λίμνη Brienz να ξεκουραστώ μόλις διευθετηθεί η υπόθεση του νεαρού Πραττ. Δεν αντέχεται άλλο η κατάσταση αυτή, σκεφτόταν με κάποια ανακούφιση στην εικόνα του μαγευτικού τοπίου της λίμνης.

«Πολύ ωραία, αγαπητέ. Θα μιλήσουμε και αύριο το μεσημέρι για κάποιες λεπτομέρειες και μετά θα σας δω στην ακροαματική διαδικασία» πήρε το καπέλο του και βγήκε από το κελί.

                                                

Η μέρα της ακροαματικής διαδικασίας έφτασε. Ο νεαρός Γκέοργκ Πραττ και οι συνήγοροι του στάθηκαν στο έδρανο που προοριζόταν για αυτούς. Στη συνέχεια, ακολούθησαν οι μάρτυρες υπεράσπισης. Όλοι έπλεκαν το εγκώμιο του υιού Πραττ. Γείτονες, εύποροι συγγενείς, συνάδελφοι από το Βασιλικό Πεζικό όπου υπηρέτησε. Όλοι τόνιζαν την ηθικότητα του, την αφοσίωση στα υψηλά ιδανικά της πατρίδας, τη γενναιότητα και την αυταπάρνηση. Οι ένορκοι, όλοι άντρες αριστοκράτες κατά τα πρότυπα της εποχής, έφεραν ένα βαριεστημένο ύφος, ενδεικτικό πως απλά ήθελαν να τελειώσει η δίκη που αμαύρωνε τη φήμη ενός λαμπρού νέου. Άλλωστε, τα θύματα ήταν γυναίκες και μάλιστα χαμερπούς καταγωγής, τα οποία σύμφωνα και με τα πρότυπα της εποχής, ήταν ανάξια λόγου για τους άντρες αριστοκράτες. Ωστόσο, ήταν μια υποχρέωση προς διεκπεραίωση για την αφρόκρεμα της κοινωνίας να παρασταθεί στη δίκη και να πράξει τα δέοντα.

Ως τελευταίος μάρτυρας υπεράσπισης κλήθηκε ο Δρ. Mueller. Οι συνήγοροι του Πραττ τον άφησαν να μιλήσει τελευταίος έτσι ώστε να διασφαλίσουν τον σίγουρο θρίαμβο της αθώωσης.

«Αξιοσέβαστε Δρ. Mueller, καταθέστε σας παρακαλώ την πορεία των ερευνών σας σχετικά με τα χαρακτηριστικά της εγκληματικής ψυχοπαθολογίας και φυσικά αναλύστε πως αυτά συνδέονται, ή καλύτερα, δεν συνδέονται με τον άμεμπτο χαρακτήρα του Herr Georg Pratt» η φωνή του δικηγόρου ακούστηκε στεντόρεια σε όλη την αίθουσα.

«Με μεγάλη μου ευχαρίστηση. Στην έρευνα μου σε σχέση με τα χαρακτηριστικά των εγκληματιών διαπίστωσα ότι υπάρχει ένας συσχετισμός της παιδικής βίας και επιθετικότητας απέναντι στα ζώα και της μετέπειτα άσκησης βίας στους ανθρώπους. Από όσο εξέτασα και τον ίδιο τον Herr Pratt, αλλά και κάποια άτομα του περίγυρου του, με πληροφόρησαν ότι η σχέση του με τα άλλα πλάσματα της φύσης ήταν εξαιρετική. Σε αντίστοιχες ερωτήσεις για άλλες σχέσεις του και γενικά συμπεριφορές, οι απαντήσεις που έλαβα ήταν πανομοιότυπες. Άριστος, ευγενής, εργατικός» ο γιατρός έστρεψε το βλέμμα του στους ενόρκους και συνέχισε. «Εμένα όμως κάτι δεν μου ταίριαζε».

Οι συνήγοροι τον κοίταξαν ξαφνιασμένοι και με αγωνία, ο υιός Pratt ανακάθισε, οι ένορκοι μετακινήθηκαν στις θέσεις τους.

«Τι θέλετε να πείτε, Δρ. Mueller; » ρώτησε ο δικαστής.

«Θέλω να πω ότι ο νεαρός Pratt δεν με έχει πείσει για την αθωότητα του. Όλος ο περίγυρος του τον παρουσιάζει σαν έναν επίγειο άγγελο. Σαν να έχουν όλοι συνεννοηθεί για να πούνε τα ίδια. Όλοι εκτός από έναν παλιό του συμφοιτητή, του οποίου το όνομα δεν θα αποκαλύψω. Αυτός ο κύριος ήρθε και με βρήκε αφού η υπόθεση έλαβε τόση δημοσιότητα για να μου πει ότι ο κατηγορούμενος ασκούσε βία εναντίον του, τον ταπείνωνε και τον εξευτέλιζε. Και φυσικά στη σχετική μου ερώτηση, για το πώς φερόταν στο αντίθετο φύλο και στα ζώα, η απάντηση του ήταν αποστομωτική. Με τον χειρότερο τρόπο!»

Επιφωνήματα ακούστηκαν από την αίθουσα. Οι συνήγοροι του Pratt διαμαρτυρήθηκαν, ο δικαστής προσπάθησε να βάλει τάξη στην αίθουσα.

«Αυτά τα στοιχεία δεν αποδεικνύουν κάτι. Εκτός αν υπάρχει και κάτι άλλο που θέλετε να πείτε σε σχέση με τις έρευνες σας» τον παρότρυνε με ενδιαφέρον.

«Μα φυσικά. Στις έρευνες μου έχω βρει ότι κάποιες αυτόματες αντιδράσεις του οργανισμού σε δύσκολες καταστάσεις όπως για παράδειγμα η αναγγελία της επικείμενης εκτέλεσης του κυρίου Pratt σχετίζονται με την ψυχοπαθολογική ανηθικότητα. Την ημέρα της ανακοίνωσης αυτής ο κατηγορούμενος ήταν απόλυτα ψύχραιμος και το κατάλαβα από το γεγονός ότι δεν ίδρωσε το αυτί του! Ο ιδρώτας στο αυτί σύμφωνα με όλες τις έρευνες της ομάδας μου είναι το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό φόβου και άρα καταδεικνύει κάποιες ευαισθησίες του ψυχικού οργάνου του ατόμου. Και τέτοιες ευαισθησίες ο Georg Pratt  δεν διαθέτει!»

«Λοιπόν, ναι. Φτάνει πια το θέατρο. Εγώ τις σκότωσα και το απήλαυσα κιόλας. Είναι απίστευτα ηδονικό να βλέπεις τη ζωή να χάνεται στα χέρια σου. Μακάρι να είχα προλάβει να σκότωνα κι άλλες από αυτές τις σιχαμένες!» ούρλιαζε ο Πραττ καθώς τον απομάκρυναν από την αίθουσα. Όλο το ακροατήριο κοίταζε συγκλονισμένο τις εξελίξεις που διαδραματίζονταν μπροστά του.

Την επομένη ο Georg Pratt απαγχονίστηκε. Ο Δρ. Mueller ξύπνησε ακριβώς στις 7:27 και αφού έκανε τη συνήθη ρουτίνα του, ξεκίνησε να καταγράφει τα πορίσματα των ερευνών του. Το βιβλίο του έγινε ανάρπαστο και συνδέθηκε με την έννοια της ψυχοπάθειας όπως μεταγενέστερα μετονομάστηκε η ψυχοπαθολογική ανηθικότητα. Και φυσικά έμεινε στα χρονικά η φράση που ξεστόμισε στο δικαστήριο «Δεν ίδρωνε το αυτί του» δηλώνοντας την απάθεια του ατόμου για κάθε τι που συμβαίνει γύρω του.

Συγγραφέας: Ευαγγελία Πέτρογλου - Σπουδάστρια Tabula Rasa